Oliemolen De Witte Bijl
Windbrief/Bouwjaar: 19-9-1685
Windbrief aan Cornelis Jansz. Keeses en Gaeff Jansz. Keeses uitgereikt d.d. 19 september 1685. Deze werden op 21 mei 1699 deelhebbers in een toen opgericht assurantiecontract met twee molens, namelijk met "De Witte Bijl" en "De Vos". "De Bijl" is in 1857 gesloopt en vervangen door een stoomolieslagerij, genaamd De Tijd, die in de loop der jaren, ondermeer na verbranding, uitgroeide tot het tegenwoordige gebouwencomplex van Wessanen's Koninklijke Fabrieken aan de Noorddijk. Zij hadden de molen gekocht in 1844. De molen stond even ten noorden van "De Bonte Kraai". Latere eigenaren waren o.a. Kaan, Visser, Vas evenals Evert Smit, toentertijd bekende namen bij molenbezitters.
De sloop van oliemolen "De Witte Bijl' was het gevolg van het feit dat Jan Laan in 1857 als een der eersten aan de Zaan besloot de stoomkracht in zijn bedrijf toe te passen, teneinde onafhankelijk te zijn van het wisselvallige in het windmolenbedrijf. Als eerste slachtoffer van de moderne drijfkracht viel oliemolen "De Witte Bijl":
Woensdag, 8 april 1857.
De Gedeputeerde Staten der Provincie Noord-Holland
- gezien een adres van den Heer Jan Laan te Wormerveer, daarbij verzoekende om bij zijne olieslagerij, genaamd de molen "De Bijl", staande aan den Noorddijk te Wormerveer, te doen plaatsen een stoomwerktuig, hooge drukking, van 20 paardenkrachten;
- gelet op de Processenverbaal van het ter zake gehouden onderzoek de commodo et incommodo dd 27 en 28 maart 1857;
- gelet op het betrekkelijke advies van B & W van Wormerveer; gelet op het Koninklijk Besluit van 31 januari 1824 (Staatsblad N19); hebben goedgevonden:
Den adressant, onder herinnering van Art. 1 van het Koninklijk besluit, dd 26 september 1833 (staatsblad N58) toe te staan de oprichting in zijne bovenaangehaalde olieslagerij van een stoomwerktuig hooge drukking, van 20 paardenkrachten.
"De Witte Bijl" werd dus afgebroken en in zijn plaats verrees de stoomoliefabriek de Tijd. |